Doede de Jong

Principieel tot op het bot. Zo kun je hem het beste omschrijven. Biologisch wietkweker Doede de Jong is al heel lang actief als activist voor het legaliseren c.q. normaliseren van cannabis. Elke lezer van dit blad zal inmiddels wel eens iets over hem hebben gelezen of hem op de televisie hebben gezien. Doede is VOC'er van het eerste uur en in feite is hij de eerste teler die openlijk uit de kast is gekomen. Dat laatste is hem duur komen te staan en dan in de meest letterlijke zin. De boete die hem is opgelegd, is niet misselijk. Bij cannabisten heeft het hem veel sympathie opgeleverd. Maar van sympathie betaal je geen vordering van ruim 200.000 euro. We praten met De Jong over de situatie waarin hij nu zit.

Principieel tot op het bot. Zo kun je hem het beste omschrijven. Biologisch wietkweker Doede de Jong is al heel lang actief als activist voor het legaliseren c.q. normaliseren van cannabis. Elke lezer van dit blad zal inmiddels wel eens iets over hem hebben gelezen of hem op de televisie hebben gezien. Doede is VOC'er van het eerste uur en in feite is hij de eerste teler die openlijk uit de kast is gekomen. Dat laatste is hem duur komen te staan en dan in de meest letterlijke zin. De boete die hem is opgelegd, is niet misselijk. Bij cannabisten heeft het hem veel sympathie opgeleverd. Maar van sympathie betaal je geen vordering van ruim 200.000 euro. We praten met De Jong over de situatie waarin hij nu zit.

Maar eerst gaan we even over tot de feiten. Hieronder volgt de uitspraak van de rechtbank en het juridisch commentaar daarop, zoals dat te vinden is op de site van Anker en Anker, het advocatenkantoor dat De Jong in deze rechtsgang bijstaat.

 ,,De 64-jarige Doede de Jong uit Appelscha is door de rechtbank in Leeuwarden veroordeeld tot een werkstraf van 100 uren en een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden met een proeftijd van drie jaren.” Volgens de rechters is bewezen dat hij in 2010 en in 2011 hennep heeft gekweekt. Op zichzelf stond die kwekerij ook niet ter discussie. Sterker nog, De Jong is een principiële biologische wietkweker. Hij is een hartstochtelijk pleitbezorger van legalisering van de hennepteelt en komt er voor uit dat hij hennep heeft geteeld. Hij heeft meegewerkt aan diverse documentaires, zoals de film ‘Nederwiet the movie’ welke in 2011 door de NCRV is uitgezonden en de documentaire ‘Fryske himp’ die eind 2013 door Omrop Fryslân is uitgezonden. Volgens De Jong zet hij zich juist in voor de volksgezondheid door biologisch wiet te telen.”

Op de site van advocatenkantoor Anker en Anker, staat de volgende reactie: 

,,De rechtbank verwierp de verweren van raadsman mr. Tjalling van der Goot. In de visie van de rechtbank is er geen reden om aan te nemen dat het OM niet tot vervolging mocht overgaan. En ondanks de forse overschrijding van de redelijke termijn voor berechting is er evenzeer geen reden om de uitspraak van het OM om die reden niet-ontvankelijk te verklaren. De rechtbank heeft voorts overwogen dat de ideologische motieven van De Jong hem niet minder strafbaar maken. De rechters stellen weliswaar oog te hebben voor het inconsistente en wankelmoedige hennepbeleid, doch het ligt niet op de weg van de strafrechters om dit beleid te veranderen. Omdat De Jong zonder noodzaak hennep heeft geteeld en zich aldus in de positie van verdachte heeft gemanoeuvreerd, is er geen reden om – zoals bepleit – geen straf op te leggen. De rechters stellen de voor dergelijke kwekerijen normaliter op te leggen straf te hebben gematigd vanwege de lange duur van het proces en het feit dat geen sprake was van brandgevaar of diefstal van stroom. Anderzijds houdt de rechtbank rekening met het feit dat cliënt eerder voor soortgelijke delicten is veroordeeld.

Naast de straf is aan de Jong ook een verplichting opgelegd om uit de hennepteelt verkregen voordeel terug te betalen. Hoewel volgens de rechtbank de onderbouwing van de vordering door het OM onjuist was (te weten 7 oogsten per jaar zonder kunstlicht), en conform het pleidooi wordt uitgegaan van 1 oogst in 2009 van 298 planten, is daarmee een voordeel gegenereerd van € 233.282,--. 

De verdediging is teleurgesteld over de uitspraak. Het vonnis heeft cliënt op geen enkele wijze, zelfs niet met een overweging ten overvloede - verder geholpen in zijn strijd tegen het tweeslachtige hennepbeleid. Bovendien stelt cliënt dat het berekende voordeel volstrekt niet reëel te noemen is.

De verdediging overweegt hoger beroep in te stellen. De termijn binnen welke beroep kan worden ingesteld, bedraagt veertien dagen.” 

Op het moment dat ik Doede over deze kwestie spreek, moet het hoger beroep nog plaatsvinden.

Allereerst: hoe lang kweek je al?
Eigenlijk sinds de jaren tachtig. Daarvoor ook wel, maar dat was eigenlijk meer wiet die we nu als ‘’boerenkool’’ zouden omschrijven. Maar sinds de purple, een hele goede buitenplant, ben ik me meer met de teelt gaan bezighouden. Maar nooit op echt grote schaal. In het begin wat amateuristisch, maar al doende ben ik wat professioneler geworden. Maar ik ben nooit een grote producent geweest. 

Dit lijkt op een proefproces. Heb je daar bewust op aangestuurd?
Nee, het zit zo: ik heb in 1991 al een kort geding tegen de straat aangespannen. En dat heb ik verloren. En ik ben in 1989 al een keer overvallen door vier man, waarna ik de politie heb gewaarschuwd. Maar die hebben, blijkbaar omdat ze me als een wietkweker zagen, niks gedaan. Terwijl ik die lui kon identificeren. Daar ben ik natuurlijk erg kwaad om geworden. En bovendien voer ik mijn hele leven al strijd tegen de, in mijn ogen, idiote wetgeving. Daarover ik heb veel stukken in de krant geschreven en ik ben op andere manieren in de publiciteit gekomen. Maar meer als activist dan als kweker. En in 2008 ben ik dat gaan intensiveren, de publiciteit dus, niet de kweek, en toen hebben ze kort daarna voor het eerst sinds 16 jaar weer een inval bij me gedaan. 

En sindsdien?
Tsja, dat houdt dus in dat ik een soort bekendheid kreeg. Iedereen kent me hier, de bevolking en de politie. Dat was het resultaat van het feit dat ik altijd open en transparant ben geweest over mijn activiteiten. Als iemand vroeg wat ik in mijn kas had staan, dan zei ik altijd onomwonden dat het wiet was en dat werd door iedereen in mijn omgeving volkomen geaccepteerd. Maar dat justitie me dus in 2008 als het ware een mes in de rug stak, vond ik volkomen onverteerbaar. Wel wiet mogen verkopen, maar niet mogen verbouwen. Hoe gek kun je het maken? Iedereen weet inmiddels dat dat een krankzinnige constructie maar desondanks gaat het hele spelletje gewoon door. 

En daardoor ben je als activist geprofileerd?
Ja. Die openheid is natuurlijk de basis van de situatie zoals die nu is. 

Maar de sfeer in de jaren 90 rond cannabis was toch toleranter dan die dat nu is onder mensen als Opstelten en Teeven? Was het wel verstandig om juist op dit moment de confrontatie aan te gaan?
Tsja, dat is inderdaad een moeilijke zaak. Je weet het van tevoren niet. Ikzelf had het idee dat we de laatste jaren naar een soort climax gingen. Of legaliseren of verbieden. En ik heb natuurlijk gegokt dat de tijdgeest inmiddels wel rijp zou zijn voor een kentering. Maar ik ben er ondertussen achter dat het niet alleen een zaak is van Teeven en Opstelten, maar dat we de rol van Rutte in dit geheel ook niet moeten onderschatten. Uit betrouwbare bron weet ik dat de zich liberaal noemende Rutte een fervent tegenstander is. In feite is hij de kwade genius en zijn die andere twee gewoon meelopers. 

Intussen zit jij wel mooi met een schuld van meer dan 2 ton.
Ja, en bedenk dat ik helemaal niks heb en ook nooit of te nimmer een bedrag heb verdiend dat daar maar in buurt komt. Ze hebben me beschuldigd van het kweken en in bezit hebben van veel meer dan mogelijk is. Dat weet de politie als geen ander, want ik heb in de loop van de jaren meerdere invallen mogen beleven en er is nooit een reden geweest om me zo aan te pakken. Met duurzaam en biologisch kweken haal je nooit zulke grote opbrengsten die dat bedrag rechtvaardigen. 

Zie je het als een politiek proces?
Ja, zo kun je het best stellen. In 2009 heb ik aan die documentaire Nederwiet the movie meegewerkt en dat is mij niet in dank afgenomen. Het is een film over de achterdeurpolitiek en als hem bekijkt op internet kun je zien dat aan het eind van de film de procureur generaal behoorlijk de mist in gaat.

Dat is natuurlijk niet leuk voor justitie. Hoe denk je dat de zaak zich verder ontwikkelt?
Geen idee. Ik hoop dat het hoger beroep goed uitpakt. En dat hangt mede af van hoe de maatschappelijke ontwikkelingen zich voltrekken. Maar momenteel heb ik het gevoel dat het zwaard van Damocles boven mijn hoofd hangt. Persoonlijk ben ik erg door deze situatie geraakt en het maakt me bijna depressief dat deze zaak, hangende het hoger beroep nog lang door kan sudderen. Ik vind het nogal wat voor iemand die zich altijd integer heeft opgesteld. Ik had oprecht gehoopt en verwacht een doorbraak te forceren en dan gebeurt er dit. Misschien heb ik te lang gedacht dat er nog iets van de liberale jaren 90 over was. 

Gefrustreerd?
Nee, wel teleurgesteld. Vooral over het feit dat er blijkbaar officieel wordt gedacht dat wiet uit de lucht komt vallen. Je hebt nog steeds shops die verkopen en waar het vandaan komt is dus een raadsel. Dat maakt me boos en dat heb ik aan de kaak willen stellen. En dan heb je het systeem van gelijke rechten, want het is toch niet te verdedigen dat de één wel mag inkopen en de andere niet. Bovendien is het een open deur, maar toch moet ik het stellen: dit beleid van repressie is hypocriet, het leidt tot willekeur en de controle op kwaliteit ontbreekt. Het gedogen leidt tot excessen. Weet inmiddels iedereen, maar het wil maar niet doordringen tot de mensen die er over gaan... 

En wat misschien ook een rol kan spelen: ik ben ooit in aanvaring gekomen met Teeven. Ik merkte tijdens een ontmoeting met hem op dat de hele drugsproblematiek eigenlijk peanuts is als je het vergelijkt met de overlast van alcohol. Hij vond dat dat niet ter zake deed waarop ik vroeg: ‘Wie bent u om voor een ander te bepalen wat iemand wel of niet tot zich neemt.’ Dat noemde ik arrogant en dom. Het was eruit voor ik het wist. Een paar maanden later werd Teeven staatssecretaris en die opmerking was nou bepaald niet tactisch van me geweest en kwam nogal hard aan. In die periode werd ook Nederwiet the movie net vertoond. En even later werd er bij mij beslag gelegd. En mijn oogst minstens zeven keer zo hoog geschat dan hij in werkelijkheid was. 

Dus Teeven neemt het nogal persoonlijk op?
Dat zijn jouw woorden en ik kan me voorstellen dat je het zo formuleert. Maar zoiets valt officieel natuurlijk nooit hard te maken.

En je mag hopen dat het recht niet zo draconisch functioneert.
Daar hoop ik inderdaad op.

Er is een actie gestart om de boete die je is opgelegd door middel van crowdfunding te betalen.
Ja, iedereen die een bijdrage wil leveren kan dat doen via Anker en Anker advocaten in Leeuwarden. Helaas loopt het minder hard dan ik hoopte, maar elke cent is welkom. Dus enige ruchtbaarheid is prettig. Klik dus voor meer info op http://www.voc-nederland.org/tag/doede-de-jong

En als er heel veel geld binnen komt?
Dan is dat niet voor mij, maar zal het worden besteed aan een aan cannabis gerelateerd doel. Meer informatie kunnen mensen vinden op de site van Anker en Anker. En als je materiaal wilt zien uit de documentaires of recente interviews, dan Google je gewoon op mijn naam. Kan iedereen zien dat ik gewoon een oprechte activist ben en dat ik ook niet ben gebroken door deze kwestie. En ik blijf me inzetten voor de goede zaak. Cannabis moet. Toch?