James Reka

Mooie reuzenpuzzels

Sinds wanneer maak je al grote muurschilderingen?

Ik ben rond 2000 met graffiti begonnen. Ik groeide op met skateboarden en de hiphopcultuur eromheen. Samen met een clubje vrienden ging ik op stap en spoot tags, letters en cartoonkarakters, dieren, monsters. Mijn eerste grote muurschildering maakte ik in 2009 in Tokio. Die was twee etages hoog en ik werkte met een hoge ladder. Dat was een hele klus. Pas later ben ik een lift gaan gebruiken, wat een stuk praktischer is.

Wat is de meest recente die je hebt gedaan?

Ik ben nu op Malta, waar ik een verlaten gebouw heb beschilderd. Dat is de nieuwste die ik op sociale media heb gepost. Ik blijf hier drie maanden en zie het als een tijdelijke inspiratieplek. Ik maak nieuwe schilderijen voor een komende expositie.   

Waarom schilder je ook in verlaten gebouwen?

Ik doe aan urban exploring. Ik ga erheen, maak foto’s en documenteer de locaties. In Berlijn is na het vallen van de muur veel leeg komen te staan. Behalve dat ik mijn kunst in deze plekken achter laat, hou ik van de hele ervaring om er te zijn. Het is voor mij opwindender dan een legale schildering op een groot gebouw. Ik doe het voor mezelf en word er niet voor betaald. Het sluit meer aan bij het originele idee, toen ik met graffiti begon. Ik ga nog een boek uitbrengen over de verlaten gebouwen die ik heb beschilderd in Oost-Berlijn en Duitsland. Sinds ik hier woon, heb ik zeker vijftig van die schilderingen gemaakt.

Je bent van oorsprong grafisch ontwerper?

Ja, ik heb een opleiding grafisch ontwerpen gedaan en doe opdrachten voor bedrijven. Verder maak ik schilderijen die ik verkoop op exposities. Omdat mijn werk populairder is geworden, kan ik me meer richten op mijn eigen werk dan vijftien jaar geleden. De helft van wat ik doe zijn grote muurschilderingen. Ik word uitgenodigd op festivals, maar ook door eigenaren van een gebouw.

Heb je ondanks corona vorig jaar nog muren gedaan?

Ja, in november heb ik nog een oude watertoren beschilderd in Bad Vilbel bij Frankfurt. Dat was voor het Wall Story Town-festival. Normaal gesproken reis ik de helft van het jaar, maar buitenlandse uitnodigingen gaan nu niet door. Dus heb ik me gefocust op mijn studiowerk en ontwerpopdrachten.    

Hoe lang woon je al in Berlijn?

Acht jaar. Ik ben van Australië naar Duitsland verhuisd voor mijn werk. Geografisch is het gunstiger en ik hou van de manier van leven in Europa.  Uiteindelijk ga ik misschien weer verhuizen. Ik ga niet terug naar Australië, al vind ik het een mooi land. Misschien naar Portugal, omdat ik surf en je daar grote golven hebt.

Je schildert als een puzzel, met verschillende stukken en verborgen beelden.

Sinds ik in Berlijn woon is mijn stijl compleet veranderd. Ik heb een meer abstracte stijl dan daarvoor. Dat is zo natuurlijk gegroeid. Ik voeg allerlei vormen samen. Ik hou ervan als kijkers een eigen interpretatie aan de schildering geven. Als ik exposeer, vraag ik mensen weleens wat ze in een schilderij zien. En dat is altijd anders dan wat ik ermee heb bedoeld.

Als je wordt uitgenodigd voor een street art-festival, krijg je dan een bepaald thema?

Soms wel, maar ik heb veel vrijheid om te doen wat ik wil. Ze hebben me al uitgekozen om wat ik maak. Maar ik wil ook iets achterlaten, waar de mensen die er wonen iets aan hebben. Als ze er voorbij lopen, op weg naar de supermarkt of hun werk. Ik haal vaak inspiratie uit de omgeving of de historie van de locatie.   

Zijn er beelden die je vaker gebruikt?

Natuurlijke elementen, zoals bloemen, planten en dieren. En ik schilder graag vrouwen omdat ze mooie vormen hebben. Ze beelden de mens in het algemeen uit, of moeder natuur. Verder gebruik ik veel symbolen, zoals in bepaalde religieuze kunst. Dat helpt om een verhaal te vertellen.

In Kiev schilderde je twee enorme flatgebouwen.

Ik reed daar met de organisator in de auto rond langs verschillende locaties, en kon zelf kiezen welke ik wilde. Het zijn twee muren die op elkaar aansluiten, als je er van een afstand naar kijkt. Ze heten Mother Daughter en beelden de liefde tussen moeder en dochter uit. Ik liet me inspireren door het grote ijzeren standbeeld in de stad, in Sovjetstijl, van een vrouw die een schild en zwaard omhoog houdt. Deze trip naar de Oekraïne was een bijzondere ervaring. Ik was nog nooit in dit deel van de wereld geweest.

Je hebt in Kiev ook, legaal, een trein beschilderd. Heel apart.

Ja, een jaar later vroeg de organisator me terug. Hoewel ik nooit treinen heb bespoten, zijn ze een belangrijk onderdeel in de graffitiscene. Om zoiets zelf in opdracht te mogen doen, had ik nooit voor mogelijk gehouden. Het waren vijf wagons, dus tien zijkanten. Ik ben er twee weken mee bezig geweest. Het is het mooiste dat ik tot nu toe gedaan heb. Toen ik er was, vroeg een bouwbedrijf me voor nog iets anders: het bespuiten van een cementwagen. Ik dacht, wow, dat is een ronddraaiende wand. Ik kreeg veel reacties van mensen die zoiets nog nooit hadden gezien.

Zijn er kunstenaars die je inspireren?

Ik hou van surrealistische kunst, maar ook van bijvoorbeeld Matisse. En ik laat me inspireren door tribal art en oude culturen, zoals de Mayacultuur en Egyptische kunst.

In New York beschilderde je een deur. Waar was dat?

Op Lafayette Street 214, een bekend gebouw in Manhattan. Hoewel ik zelden politieke thema’s heb, wilde ik iets doen met het onderwerp immigratie, dat toen al actueel was. New York was een van de weinige Amerikaanse steden waar vluchtelingen welkom waren. Je ziet een huis en een deur, maar ook twee handen die de vorm van een hart maken. De handen steken naar de grond, zoals bij het planten van een zaadje. Er zitten meerdere beelden in.

Zijn veel van je muurschilderingen nog te zien?

Nee, maar de grote die we hebben besproken, zijn er nog steeds. Ik heb honderden muren beschilderd, maar ik denk dat negentig procent weg is. Dat hoort bij street art. Gebouwen worden gesloopt en muren beklad. Maar grote muren worden niet zomaar door een andere kunstenaar overgeschilderd. In de wijk Shoreditch in Londen heb ik een muur al drie keer bespoten, voor het laatst in 2016. Ik liet me toen inspireren door de Brexit. Het is op een mooie plek die veel bezoekers trekt, en die wil ik graag behouden. Hij is nu aan de onderkant beklad. Misschien kan ik hem binnenkort weer een keer een ander beeld geven.

http://rekaone.com