‘Opstelten bedrijft domme softdrugspolitiek’

Joop van Riessen was veertig jaar politieman in Amsterdam. De voormalige hoofdcommissaris vindt dat cannabis in de warenwet moet worden opgenomen. ‘De minister van Justitie moet eens het lef hebben om de discussie rond de legalisering van softdrugs aan te gaan.’

Joop van Riessen was veertig jaar politieman in Amsterdam. De voormalige hoofdcommissaris vindt dat cannabis in de warenwet moet worden opgenomen. ‘De minister van Justitie moet eens het lef hebben om de discussie rond de legalisering van softdrugs aan te gaan.’

‘De eerste keer dat ik als politieman eind jaren zestig een doos met in het plastic verpakte plakken hasj in beslag nam, was dat echt bijzonder. We kenden het spul niet, het was een gouden vondst. Ik herinner me een inval waarbij we een lading in beslag namen, die vanuit Nederland Marokko was binnengekomen. We waren daardoor echt in een overwinningsroes. Dat waren wel hele andere tijden. De provo’s kondigden in 1966 aan dat iedereen het huwelijksfeest van prinses Beatrix en Claus kon meevieren, omdat zij LSD in het kraanwater zouden doen.’

‘Toen de heroïne door de Chinezen in Amsterdam werd geïntroduceerd, waarvan de handel later werd overgenomen door de Turken, verdween de aandacht voor hasj en wiet. Er werd af en toe een container met hasj onderschept, maar we hadden wel andere dingen te doen. We waren bezig met de overlast van de junkies, waarvan er in Amsterdam tientallen per jaar aan een overdosis overleden, terwijl het gebruik van cannabis nauwelijks gezondheidsschade tot gevolg had. In de jaren tachtig bereikte de cocaïne vanuit Zuid-Amerika Amsterdam. In de jaren negentig verscheen de ecstasy op de markt. Het gevolg is de opkomst van de georganiseerde misdaad in Amsterdam, met criminelen die overstappen van het plegen van overvallen, op de drugshandel. Ook is er het verschijnsel van de ripdeal, dat leidde tot de eerste liquidaties en drugsoorlogen. Een crimineel met de naam Ferry Koch specialiseerde zich in Nederland in de ripdeal. Het lukte hem zelfs om met een gestolen politiebusje, gekleed in uniform, een aantal dealers te beroven onder het mom van een inval.’

Beeldvorming

‘In die tijd kreeg de grootschalige handel in wiet en hasj niet zoveel aandacht, het risico op straf was minimimaal. Dat was de tijd dat criminelen als Klaas Bruinsma zich er daarom mee bezig gingen houden. In de jaren negentig waren er op een zeker moment meer dan 600 coffeeshops in Amsterdam. Doordat alcohol en verdovende middelen vaak nog niet gescheiden waren, leidde dit steeds meer overlast. Er werden ook harddrugs verkocht, er waren steeds meer vechtpartijen, er was sprake van belastingontduiking, en de onderwereld opereerde vanuit een aantal van die coffeeshops. Het was gewoon uit de hand gelopen. Het lag niet aan het product zelf, maar de beeldvorming rond het gebruik van cannabis was gewoon slecht. De burgemeester heeft toen, onder druk van de politie, besloten om een meer stringent beleid te gaan toepassen, om een zekere rust te creëren. Dat heeft de coffeeshop als verschijnsel overigens wel gered. Ik herinner me trouwens nog wel een grootschalige inval bij zo’n dertig coffeeshops in West, waarbij de bruggen plotseling opengingen en wij met onze politiebusjes niet verder konden. Toen hebben we wel even staan vloeken.’

Hennep verbouwd door boer

‘Ik heb zelf nooit een joint gerookt, ik was er altijd wat angstig voor. Hoewel je wel eens de neiging had wat van het spul te proberen, als er bij een inval veel van door je handen ging. Waar hebben we het nou precies over, dacht je dan. Ik zou het trouwens wel goed vinden als hasj en wiet onder de warenwet komen te vallen. Hennep moet wat mij betreft worden geproduceerd, zoals een boer graan verbouwd, waardoor aan het product eisen kunnen worden gesteld. Het zou goed zijn als hiermee wordt geëxperimenteerd. Het argument dat we niet meer aan internationale verdragen voldoen als we die handel legaliseren, is flauwekul. We kunnen dat gewoon regelen, net als in de Verenigde Staten nu. Ook het argument van het hoge THC-gehalte vind ik onzinnig. Juist bij de legalisering van het spul, kun je dat gehalte checken en beïnvloeden. De vraag of we het product naar het buitenland mogen exporteren, kan dan ook aan bod komen.’

Domme politiek

‘De politiek die minister Opstelten momenteel voert voor wat betreft softdrugs, vind ik daarom ook ronduit dom. Dit kabinet heeft nog steeds niet in de gaten dat je met de toepassing van het strafrecht maatschappelijke problemen niet kunt oplossen. We leven op dit moment in een wonderlijke zwart-wit maatschappij, waarin helaas weinig ruimte is voor nuance. Men luistert naar de onderbuik van de bevolking, het is voor Opstelten een politiek item geworden. De regering heeft het aanpakken van de georganiseerde misdaad, die zich onder meer bezighoudt met de softdrugshandel, topprioriteit gegeven. Terwijl ze wat mij betreft haar tijd veel beter zou kunnen besteden aan bijvoorbeeld geweld- en zedenzaken, of de aanpak van kinderporno. Opstelten zou het lef moeten hebben om de maatschappelijke discussie rondom de kweek en handel in softdrugs aan te gaan. Bijvoorbeeld met de burgemeesters die willen experimenteren met gemeentelijke plantages. In plaats daarvan is hij alleen maar bang voor wat zijn achterban daarvan zou vinden. Daar wil ik aan toevoegen dat ook oppositiepartijen met een wetsvoorstel zouden kunnen komen, waar een debat door kan worden uitgelokt. Maar ook die laten het liggen.’ 

‘Het argument dat Nederlanders meegezogen zouden worden in de georganiseerde misdaad, omdat men wat plantjes kweekt om een paar centen mee te verdienen, vind ik niet sterk. Het Nederlandse gedoogbeleid is juist begonnen met een paar studenten die thuis plantjes kweekten. We moeten oppassen dat we de mogelijkheid om de handel en het gebruik van softdrugs nou eens goed te regelen, niet voorbij laten gaan. Want voor je het weet heeft deze minister de cannabis vanwege dat hogere THC-gehalte weer op lijst 1 gezet van de Opiumwet. Dan kun je het verder wel schudden.’