Word niet gek van strek!

Binnen kweken heeft veel voordelen. Het geeft een kick om voor god te spelen, je planten het leven te schenken en te bepalen hoeveel licht voeding en water ze krijgen. Je kunt soorten kweken die het nooit zouden redden in onze korte Hollandse zomers. Daar komt nog bij dat het heerlijk is nu eens een hobby te hebben waarbij het niet draait om het internet af te schuimen op zoek naar porno! Maar laten we niet vergeten dat het ook z'n nadelen heeft: hitte, lawaai, geurtjes, elektriciteitsrekeningen en... een van de belangrijkste... ruimte. Je kunt je nauwelijks zieker voelen dan wanneer je je planten in bloei zet en je ze elke dag verder de hoogte in ziet gaan, daarbij alle ruimte in beslag nemend waar je in je kweekhok over beschikt... Het is iets natuurlijks en bijna onvermijdelijks, maar toch is er wel een aantal dingen die je kunt doen om de gevreesde strek tegen te gaan...

Binnen kweken heeft veel voordelen. Het geeft een kick om voor god te spelen, je planten het leven te schenken en te bepalen hoeveel licht voeding en water ze krijgen. Je kunt soorten kweken die het nooit zouden redden in onze korte Hollandse zomers. Daar komt nog bij dat het heerlijk is nu eens een hobby te hebben waarbij het niet draait om het internet af te schuimen op zoek naar porno! Maar laten we niet vergeten dat het ook z’n nadelen heeft: hitte, lawaai, geurtjes, elektriciteitsrekeningen en... een van de belangrijkste... ruimte. Je kunt je nauwelijks zieker voelen dan wanneer je je planten in bloei zet en je ze elke dag verder de hoogte in ziet gaan, daarbij alle ruimte in beslag nemend waar je in je kweekhok over beschikt... Het is iets natuurlijks en bijna onvermijdelijks, maar toch is er wel een aantal dingen die je kunt doen om de gevreesde strek tegen te gaan...

Afstand tussen internoden klinkt misschien ingewikkeld, maar het betekent heel simpel de afstand tussen de verschillende zijtakken (internodes) die aan je plant groeien. In het bijzonder de afstand tussen de internodes van stengels met bladeren die aan de hoofdstengel van de plant groeien. Hoe groter de internode-afstand op de plant, hoe sprieteriger de plant er uit zal zien.

Lange sprieterige planten zijn slecht nieuws omdat ze onderontwikkeld zijn en waarschijnlijk minder goed in staat zijn het door jou gewenste aantal toppen te ondersteunen. Ze hebben vaak meer steun nodig dan normaal en je loopt het risico toppen te verliezen vanwege afgebroken stengels... absoluut een deprimerende ervaring!

Het is duidelijk dat hoog opschietende planten een serieuze impact hebben op de hoeveelheid ruimte die je onder de kweeklampen tot je beschikking hebt, waardoor serieuze problemen als lichtverbranding aan de bovenste delen van je planten kunnen ontstaan – nog iets waardoor je opbrengst afneemt – bovendien zullen de lagere takken minder licht ontvangen omdat je je lampen hoog moet ophangen en daardoor minder toppen opleveren.

Het is bijna alleen maar slecht nieuws!

Zoals iedereen weet is voorkomen beter dan genezen, maar voor degenen onder jullie die last hebben van hoog opgeschoten planten... en dat zouden er wel eens heel wat kunnen zijn, zeker als je met minder lampen werkt tijdens de warme zomermaanden... is het een goed idee het artikel over snoeien en supercropping in de vorige Soft Secrets eens te bekijken, zodat je  misschien een ramp nog kunt afwenden en toch nog een redelijke opbrengst binnenhalen.

Het snoeien van planten in de groeifase en het begin van de bloei beïnvloedt de aanmaak van auxines in de plant. Auxines zijn de hormonen die een belangrijke rol spelen bij het  coördineren van het groeiproces. Het omleiden van natuurlijke groeihormonen van de hoofdstengel naar de zijtakken is een goede manier om de hoogtegroei te vertragen en de plant te dwingen bossiger te worden.

Temperatuur en DIF

We kunnen waarschijnlijk het beste beginnen met temperatuur. Zelfs als je licht 100% optimaal is, loop je nog steeds het risico op hoog opschietende planten wanneer je temperatuur niet in orde is. Probeer de temperatuur in de kweekruimte tussen de 23 en 28°C te houden. De eerste stap, als je er al niet een hebt, is de aanschaf van een minimum/maximum hygro-thermometer. Hiermee kun je – de naam zegt het al – de minimum en maximum temperatuur in je kweekruimte bijhouden, iets wat heel belangrijk is omdat het verschil tussen de dag- en nachttemperatuur grote invloed op de internodeafstand is. Eenvoudig gezegd: hoe dichter je dag- en nachttemperatuur bij elkaar liggen, hoe minder je planten zullen strekken.

Om het iets technischer te zeggen: de techniek om de groei van planten te reguleren door middel van dag- en nachttemperaturen staat in de commerciële tuinbouw bekend als DIF techniek (DIF staat voor ‘difference’, oftewel verschil). Als de dagtemperaturen hoger zijn dan de nachttemperaturen wordt gesproken van een positieve DIF. Hoe positiever de DIF is, hoe groter de internodeafstand zal zijn. Als de nachttemperaturen hoger zijn dan de dagtemperaturen, wordt gesproken van een negatieve DIF. Hoe negatiever de DIF, hoe korter de afstand tussen de internodes zal zijn.

Het toepassen van een negatieve DIF kan worden gebruikt om de groei zelfs helemaal tot stilstand te brengen. Een commerciële tuinder kan dat doen om bepaalde gewassen af te remmen, zodat alle soorten op hetzelfde tijdstip oogstklaar zijn.

De DIF techniek kan eenvoudig in de kweekruimte worden toegepast door je dag- en nachttemperaturen te reguleren. Het vasthouden van een marginaal positieve DIF van enkele graden zorgt ervoor dat je planten met de vereiste snelheid blijven groeien, met lekker weinig afstand tussen de internodes.

Als je om wat voor reden dan ook je planten een klein beetje wilt afremmen (misschien wacht je tot er plaats is in bloeiruimte) en besluit een negatieve DIF aan te houden – d.w.z. de nachttemperatuur is hoger dan de dagtemperatuur – houd er dan wel rekening mee dat de luchtvochtigheid in de kweekruimte flink kan oplopen als de lampen uit zijn, zodat je zeker moet weten dat de ruimte voldoende wordt geventileerd om schimmelvorming te voorkomen.

In een kleinere ruimte kun je de ‘koele ochtend impuls’ creëren met behulp van een op de thermostaat aangesloten afzuiger, of met een airco in een grotere ruimte.

Als je al die technische toestanden te ingewikkeld vindt en je planten alleen maar met een fatsoenlijke snelheid wil laten groeien, zit je ook goed als je onthoudt dat je je nachttemperaturen niet te ver moet laten dalen ten opzichte van je dagtemperaturen!

Verlichting

Verlichting is het volgende waar we naar kijken. Zorg dat je voldoende lichtintensiteit hebt voor je ruimte, anders zit je straks aan te kijken tegen planten die naar het licht strekken, met grote ruimtes tussen de internodes. Zoals eerder gezegd betekent dit dat je je lampen hoger moet ophangen voor de grotere planten, en als gevolg daarvan kostbare hoogteruimte verliest, ruimte die gevuld had kunnen zijn met toppen.

In een ideale wereld (en kweekruimte) zit de plant aan z’n optimale bloeipotentieel als alle toppen in even intens licht baden. De plant wordt gelijkmatig verlicht en produceert van boven tot onder even dichte toppen. Een goed voorbeeld zijn planten die buiten worden gekweekt, met veel ruimte er omheen. Zo kan het zonlicht diep in het bladerdek doordringen en krijgen alle toppen dezelfde lichtintensiteit. Google maar eens op ‘Jorge Cervantes’ en je krijgt meer dan genoeg voorbeelden te zien!

Als er kunstlicht wordt gebruikt neemt de lichtintensiteit echter exponentieel af met de afstand; we zullen ons hier niet in wiskunde gaan verdiepen – dat bewaren we voor een ander artikel over de Omgekeerde Kwadratenwet! – laat het genoeg zijn te zeggen dat het schokkend is hoeveel intensiteit een 600 watt lamp verliest over een afstand van maar 30 cm. Dat is de reden waarom je bij het binnenkweken kleine, luchtige popcorntopjes aantreft op de lagere takken. Het kunstlicht kan gewoon niet door het bladerdek heenkomen om die moeilijk bereikbare gebieden tot ontwikkeling te brengen.

Als grove vuistregel kan gesteld worden dat Europese kwekers over het algemeen een enkele 600 watt lamp per vierkante meter kweekruimte gebruiken, wat zeker voldoende is, hoewel het met dit wattage nog steeds mogelijk is sprieterige planten te krijgen. Je moet er voor zorgen dat de lichtintensiteit zo hoog mogelijk blijft door de lamp zo dicht mogelijk bij de toppen van je planten te brengen als mogelijk is zonder ze te verbranden. Er bestaan verschillende reflectortypes die helpen om de hitte van de lamp te verspreiden; zoals parabolische parapluvormige reflectoren en Adjust-A-Wings, om er maar een paar te noemen. Luchtgekoelde reflectoren zijn ook een optie. Zorg er wel voor het glas en aluminium op je reflectors de hele kweekcyclus door zo schoon mogelijk te houden. Stof zorgt voor een belangrijke reductie van de lichtintensiteit; vies glas kan de lichtopbrengst met wel 20% reduceren!

Uiteindelijk bestaat er geen exacte lampafstand om je aan te houden; alles hangt af van omgevingsfactoren, gebruikte apparatuur en ook de soort – aangezien sommige soorten beter tegen hitte kunnen dan andere. Je kunt echter als vuistregel voor een 600 watt lamp uitgaan van 90-100 cm afstand van de lamp tot jonge planten, en die afstand te reduceren tot zo’n 45 cm als de planten groter worden. Ook kun je je hand op hetzelfde niveau als de bovenkant van je planten houden en als de lamp je hand verbrandt zal die hetzelfde doen met je planten!

Ruimte

Voorkom overbevolking in je kweekruimte. Overbevolking kan een belangrijke factor zijn in het produceren van iele planten. Terwijl je planten groeien overlappen de bladeren al snel hun buren waardoor het licht onvoldoende naar onder kan doordringen. Uiteindelijk zullen de lagere delen van de planten flink in de schaduw komen te staan. Er wordt aangenomen dat schaduw de daadwerkelijke lichtkwaliteit verandert, en er voor zorgt dat er meer bijna-infrarood en ver-rood de lagere delen bereikt, wat planten stimuleert te gaan strekken. Simpel gezegd, niet alleen de planten vechten om het licht en strekken er naartoe, maar het licht dat ze in de schaduw wel bereikt stimuleert ze in feite nog verder te strekken.

Maak een planning voor je ruimte voordat je begint, vul je ruimte niet op met teveel planten.

Intensiteit is niet de enige factor waar je rekening mee moet houden als het om licht gaat. Verschillende soorten verlichting gebruiken tijdens de verschillende groeistadia helpt ook om strek te verminderen.

Verschillende lampen

Als je zaden wilt laten ontkiemen of stekken wilt maken, kom dan niet in de verleiding je zaailingen of stekken in een vensterbank te zetten. Als het venster direct zonlicht krijgt zullen de jonge plantjes oververhit raken en wegkwijnen. Als het venster geen direct licht ontvangt zullen de zaailingen gaan strekken om de lichtbron te vinden.

Investeer in T5 of PL groeilampen. Deze goedkope fluorescentielampen met een laag wattage en een hoge lichtopbrengst kunnen direct boven de zaailingen of stekken worden gehangen en het koelwitte licht afgeven dat planten nodig hebben voor een krachtige ontwikkeling.

Voor de groei kan een blauwe CFL of – beter nog – een metaalhalidelamp worden gebruikt. Beide produceren het blauwe deel van het lichtspectrum dat groei en bossigheid stimuleert en   tegelijk verticale groei afremt, waardoor de internodeafstand kort blijft.

Laten we tenslotte eens kijken wat je kunt doen om strek te minimaliseren als je overschakelt naar de bloei, waarmee ik bedoel omschakelen van 18 uur licht naar 12 uur licht. Wanneer je de verlichting omschakelt kun je nog een week of twee krachtige verticale groei verwachten, dat is onvermijdelijk. Omdat planten stikstof nodig hebben voor een krachtige groei, zou je denken dat het omschakelen op bloeivoeding direct de verticale groei tot stilstand brengt. Dat doet het helaas niet. De plant heeft tijdens het begin van de bloei stikstof nodig en door de beschikbaarheid daarvan te reduceren veroorzaak je alleen maar premature vergeling. Dit is de reden waarom de meest voedingsproducenten adviseren groeivoeding te blijven geven tot de 3e week bloei.

Als er één ding handig is om te onthouden dan is het wel dat planning alles is. Als je rekening houdt met strek en er van uit gaat dat je planten waarschijnlijk nog twee maal zo groot worden als je overgaat op 12/12, kun je de beschikbare ruimte plannen. Houd rekening met de maximale hoogte waarop je je lampen kunt ophangen en plan daar omheen. Dus als de maximale hoogte tot waar je planten kunnen komen 1 meter is, zet je planten dan in bloei als ze 50 cm hoog zijn!

Veel kweekplezier!